Święta Bożego Narodzenia to nie tylko czas radości i wspólnego świętowania, lecz również okres, w którym sięgamy po tradycje, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jednym z najbardziej wyrazistych elementów tego magicznego czasu jest przystrajanie choinki. Na niedawnych Targach Gardenia, Prof. UPP dr hab. Agnieszka Krzymińska-Bródka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podzieliła się z nami refleksjami na temat historii i symboliki tego choinkowego rytuału. Zapraszamy do odkrywania tej inspirującej podróży.

Choinka, przed tym zanim stała się nieodłącznym elementem Bożego Narodzenia w naszym kraju, zakorzeniona była w tradycji niemieckiej, symbolizując rajskie drzewo, zdrowie i płodność. Dawniej w polskich domach wisiała pod sufitem, z czubkiem skierowanym ku ziemi (lub tylko kilka gałęzi) i nazywana była podłaźniczką. W Polsce ten zwyczaj przetrwał do lat 20. XX wieku, szczególnie na południu kraju.

Czasy się zmieniają, a dziś możemy podziwiać nowe, nietypowe spojrzenia na choinki. Przykładem mogą być drzewka zrobione z różnych niekonwencjonalnych materiałów, które zaskakują pomysłowością i oryginalnością. W domach jednak wciąż preferujemy naturalne drzewko, najlepiej takie, które przez dłuższy czas będzie cieszyło ładnym wyglądem i nie będzie traciło igieł. Wybór odpowiedniego gatunku jest tutaj kluczowy. Jodła szlachetna odznacza się długotrwałością, a ładnie zasychające igły są jej dodatkowym atutem. Z kolei świerk, mimo że mniej trwały, cieszył się – i nadal cieszy – dużą popularnością. Być może dlatego, że zgodnie z dawnymi wierzeniami zapewnia on domownikom ochronę przed złymi duchami.

Symbolika związana z ozdobami choinkowymi

Podczas dekorowania choinki warto zastanowić się nad ukrytą symboliką poszczególnych ozdób. Lampki, kiedyś przymocowywane klipsami, miały chronić przed złymi mocami. Gwiazda na szczycie symbolizuje bezpieczny powrót do domu, co nabiera szczególnego znaczenia w okresie świąt, kiedy wielu z nas wraca do rodzinnych stron. Na choince wieszano również jabłka, które nawiązują do rajskiego drzewa oraz symbolizują zdrowie, obfitość i płodność. Z kolei orzechy, które kiedyś zawijało się w sreberka i wieszało na choince, są symbolem mądrości, siły i dobrobytu. Kolejnymi elementami tradycyjnej choinki są anioły, które opiekują się domownikami oraz łańcuch, symbol rodzinnych więzi.

Na choince wiesza się również pierniki, cukierki oraz oczywiście bombki. Dzięki pomysłowości producentów możemy kupić je w przeróżnych kształtach, kolorach i wzorach. Jednak choć mamy do wyboru wiele pięknych ozdób choinkowych, to wciąż najwięcej radości sprawiają nam te, które tworzymy sami. Na przykład za pomocą szydełka, lub z filcu czy papieru. Z pomocą przychodzą też wszelkie techniki florystyczne, na przykład zalanie suszonych owoców woskiem. Współczesne techniki otwierają przed nami wiele nowych możliwości, wystarczy jedynie uruchomić swoją kreatywność.

Magia kolorów

Prof. Krzymińska-Bródka podzieliła się również historią swojej białej choinki, podkreślając znaczenie kolorystyki dla doświadczania roślin przez zmysły, czyli hortiterapii. Jak się dowiedzieliśmy, zimne kolory, takie jak niebieski czy fiolet działają na nas wyciszająco. Jeśli jednak czujemy brak energii, wtedy warto postawić na ciepłe barwy. Z kolei biel jest kolorem dostojnym i uniwersalnym, a przy tym jest lekka i elegancka, dlatego może stanowić dobrą alternatywę dla tradycyjnej czerwieni i złota. Każdy z nas lubi inny kolor, warto więc zastanowić się jaki będzie nam służył najlepiej.

Przystrajanie choinki to nie tylko radosne przygotowanie do świąt, ale także podróż przez historię i tradycje. Prof. Krzymińska-Bródka, w trakcie swojej inspirującej prelekcji, ukazała, jak wiele znaczeń kryje się w tych pięknych ozdobach. Niech tegoroczne dekoracje choinkowe staną się nie tylko ozdobą, ale również źródłem inspiracji do odkrywania fascynujących historii i tradycji związanych z Bożym Narodzeniem.