Cynia (Zinnia), nazywana dawniej jakobinką, to typowa roślina lata. Jej nazwę łacińską w 1763 nadał Linneusz na cześć profesora botaniki i medycyny J. G. Zinna z Getyngi. Cynia należy do rodziny astrowatych. Jest ozdobna z urokliwych, wielobarwnych koszyczków zbudowanych z kwiatów języczkowatych i rurkowatych. Cynia to jedna z ulubionych roślin odwiedzanych przez motyle. Jest wspaniała jako roślina ogrodowa i na kwiat cięty. Już Vincent Van Gogh docenił piękno kwiatów cynii uwieczniając je na kilku swoich płótnach. W wiktoriańskim języku kwiatów cynie oznaczały „myśli nieobecnego przyjaciela”.
W stanie naturalnym gatunki cynii rosną na obszarze obu Ameryk. Obecnie uprawia się głównie odmiany pochodzące od cynii wytwornej (Zinnia elegant). Są różne grupy tych odmian różniące się barwą, wielkością i budową koszyczków. Wyróżnia się cynie o kwiatostanach pojedynczych (Simplices), półpełnych (Semipleni), koronowych (Multiseriati), promienistych (Radiati), fantazyjnych (Revoluti), dachówkowatych (Imbricati), łyżeczkowatych (Subconvexum) i pomponowych (Subglobosum). Ponadto są cynie o kwiatostanach podobnych do skabiozy (grupa Scabiosaeflora), gailardii (grupa Gaillardiaeflora), chryzantemy (grupa Chrysantha) czy dalii (grupa Dahliaeflora). Oprócz cynii wytwornej wartościowym gatunkiem polecanym do ogrodów jest cynia wąskolistna (Zinnia haageana) o drobnych koszyczkach żółtobrązowych pojedynczych (Simplices) lub pełnych (Ligulosa). Cynie są uprawiane jako rośliny jednoroczne z rozsady. Rośliny wymagają słonecznego, żyznego i umiarkowanie wilgotnego stanowiska.
Kwiatostany cynii zbiera się, gdy zaczynają pylić pierwsze kwiaty rurkowate. Ich trwałość wynosi 7-18 dni. Pędy cynii mają włoski, podobnie jak szypuły gerber czy szypułki zawilców dlatego aby szybko końcówki pędów nie zagniwały należy zachować niski poziom wody w naczyniu. Naczynia muszą być absolutnie czyste gdyż pędy cynii są wrażliwe na bakterie.
Cynie mają uniwersalne zastosowanie. Mogą być elementem bukietów, wiązanek ślubnych, kompozycji w naczyniu. Szczególnie atrakcyjnie wyglądają, gdy są użyte w wielu odmianach w pracach formalnych. Kwiaty cynii są sztywne, tekturowe, mają charakter rustykalny stąd tworzą harmonię z materiałami typu drewno, kora czy papier.
Janusz Wilas
Katedra Ogrodnictwa ZUT Szczecin
Literatura
1. Oszkinis K. 1994. Kwiaty od A do Z. PWRiL Warszawa
2. Chojnowska E., Chojnowski M. 2002. Najpiękniejsze kwiaty letnie. Multico Warszawa
Doktorant Katedry Ogrodnictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Na co dzień zajmuje się badaniem związków biologicznie czynnych w roślinach ozdobnych. Dyplomowany mistrz florystyki. Łączy pracę naukową z pasją.
