Nadal budzi zaskoczenie informacja, że szparag jadalny (szparag lekarski) jest blisko spokrewniony ze szparagami ozdobnymi, nazywanymi przeważnie asparagusami, od nazwy rodzaju Asparagus, do którego należą.

Wspólną cechą wszystkich szparagów jest brak liści, które przekształcone są w łuski lub ciernie. Zmodyfikowane pędy, zwane gałęziakami, wyglądają jak liście i pełnią ich funkcję.

Spośród 22 gatunków szparagów uważanych za ozdobne, najbardziej popularne są cztery. Szparag gęstokwiatowy (Asparagus densiflorus), kiedyś nazywany Sprengera ma obecnie wiele odmian, wśród których jest ‘Sprengeri’ zbliżona wyglądem do gatunku, a także Myersii o pędach przypominających szczotki do butelek oraz ‘Myriocladus’ zwana mingiem lub szparagiem modrzewiowym. Pod tą ostatnią nazwą sprzedawane są również inne gatunki.

Popularny jest także szparag włosowaty (A. setaceus), nadal nazywany plumosusem, od poprzedniej nazwy łacińskiej A. plumosus, która zmieniła się ponad 30 lat temu.

Chętnie wykorzystywany we florystyce jest także szparag sierpowaty (A. falcatus) o płaskich gałęziakach.
 

 
Trwałość szparagów po ścięciu jest dość dobra i wynosi około 2 tygodnie dla szparaga gęsto kwiatowego, 3 tygodnie dla szparaga gęstokwiatowego ‘Myriocladus’, 4-6 tygodni dla szparaga włosowatego i 5 tygodni dla szparaga sierpowatego. Jednak warunkiem jest przechowywanie w niskiej temperaturze w naczyniach z wodą, a nie na sucho (co jest często praktykowane). Brak wody lub odżywki powoduje, że gałęziaki szybko się osypują.

Szparagi jako dodatki do kompozycji, często też jako dominujący element, znajdują zastosowanie we wszystkich typach prac florystycznych, przygotowywanych na różne okazje.

Szparag lekarski (A. officinalis) jest od dawna uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna, ale też jadalna. Jako warzywo stosowany był już w starożytności w Egipcie, Grecji i w Rzymie. W XVIII wieku stał się powszechny w całej Europie. Do spożycia przeznacza się młode, wyrastające z ziemi pędy o długości 20-25 cm. Są to tzw. szparagi zielone. Ich plantacje znajdują się przede wszystkim w Wielkopolsce. Producenci uzyskują również szparagi bielone, zwane białymi. Otrzymuje się je dzięki usypywaniu ziemnych wałów nad karpami (część podziemna), aby uniemożliwić dotarcie światła do pędów, a tym samym ich zazielenienie się. Zbiór przeprowadza się wcześnie rano za pomocą noża z długim ostrzem, po zauważeniu pęknięć na ziemi. Szparagi pozyskuje się od końca kwietnia do połowy czerwca.
 

 
Szparagi jadalne można przeznaczyć do bezpośredniego spożycia lub krótkotrwałego przechowywania w lodówce po stawieniu do naczynia z niewielką ilością wody. Są warzywem lekkostrawnym i cenionym za walory smakowe. Zawierają m.in. duże ilości witaminy B, sole mineralne (np. wapnia, żelazu i fosforu) oraz związki regulujące gospodarkę wodną organizmu człowieka (moczopędne). Zielone szparagi uznawane są za delikatniejsze w smaku i mniej łykowate, a także nie trzeba ich obierać w odróżnieniu od szparagów białych.

Szparagom jadalnym przypisuje się właściwości afrodyzjakalne, ale znajdują zastosowanie nie tylko w kuchni. Mogą być wykorzystane do przygotowania aranżacji kwiatowych, zarówno na wykwintne, jak i codzienne okazje, np. na przyjęcie w ogrodzie. Pomysłów na aranżacje jest wiele. Można z nich zrobić konstrukcję osadzoną na naczyniu szklanym, a pomiędzy uzyskane przestrzenie włożyć kwiaty. Szparagi wkłada się też pionowo do naczyń, ciasno wypełniając, aby stworzyć oparcie dla kwiatów.

Agnieszka Krzymińska