Umiejętne połączenie barw to podstawa dobrej kompozycji. Właściwa kolorystyka pracy florystycznej winna wyrażać jej ideę, mieć rozważne proporcje tonów i odcieni barw, a także cechować się odpowiednim usytuowaniem barw w kompozycji. We florystyce większość reguł łączenia barw opiera się na harmonii bądź kontraście. Harmonia Harmonię najłatwiej uzyskać, łącząc odcienie...
Umiejętne połączenie barw to podstawa dobrej kompozycji. Właściwa kolorystyka pracy florystycznej winna wyrażać jej ideę, mieć rozważne proporcje tonów i odcieni barw, a także cechować się odpowiednim usytuowaniem barw w kompozycji. We florystyce większość reguł łączenia barw opiera się na harmonii bądź kontraście.
Harmonię najłatwiej uzyskać, łącząc odcienie jednej barwy o różnej jasności bądź nasyceniu. W praktyce ten rodzaj harmonii wymaga bogatej puli kwiatów o barwie bardzo zbliżonej pod względem tonacji. Kompozycje w kolorystyce monochromatycznej są łatwo zapamiętywane. Harmonia w jednym kolorze jest tym lepsza, im bardziej rozciągnięta jest tonacja użytych barw. Monochromatyczną harmonię barw najłatwiej uzyskać, łącząc analogicznie kwiaty w tym samym kolorze, ale w różnych odcieniach, np. jasnoczerwony + czerwony + ciemnoczerwony. W celu urozmaicenia harmonii można połączyć kwiaty o barwach sąsiadujących ze sobą w kole barw, np. czerwony + czerwonopomarańczowy + pomarańczowy. Ten rodzaj harmonii barw nazywany jest harmonią polichromatyczną lub harmonią małych kontrastów.
Kontrasty wywołują napięcia, czyniąc kompozycję florystyczną wyrazistszą i jednoznaczną. Kontrasty są najsilniejsze, gdy barwy są nasycone. Dodanie bieli, czerni lub szarości łagodzi poczucie kontrastu. Wyróżniamy kontrasty występujące w kole barw i kontrasty spoza koła barw.
Kontrast komplementarny jest nazywany harmonią dużych kontrastów lub kontrastem dopełniającym. Polega na kreowaniu kontrastowych połączeń kolorów usytuowanych w prostej linii naprzeciw siebie w kole barw. Najsilniejsze efekty uzyskuje się, zestawiając dwie barwy: jedną podstawową i jedną pochodną. Jeżeli w kompozycji mają być użyte trzy barwy (trójtony) , to wpisuje się do koła barw trójkąt łączący barwę podstawową z barwami trzeciorzędowymi znajdującymi się po obu bokach barwy naprzeciwległej. W wypadku kombinacji złożonych z czterech barw wpisuje się do koła barw kwadrat lub prostokąt – ich boki wskazują barwy, które tworzą ze sobą podwójny kontrast. Przykłady: żółty + czerwonopomarańczowy + fioletowy + niebieskozielony; żółtozielony + niebieskofioletowy + czerwony + żółtopomarańczowy, itp.
Najsilniejszym przykładem kontrastu kolorów jest kombinacja trzech barw podstawowych: żółtej, czerwonej i niebieskiej. Kontrast kolorów nazywany jest harmonią trójkątną, gdyż użyte barwy tworzą układ trójkąta równobocznego wpisanego w koło barw.
Ten kontrast powstaje, gdy kolory achromatyczne są łączone z kolorami chromatycznymi. Biel sprawia, że kolory są świeższe, czystsze i jaśniejsze. Z kolei w towarzystwie czerni kolory stają się cięższe i głębsze.
Kontrast jasny – ciemny jest związany z jasnością koloru. Największe kontrasty jasności w kole barw wykazują kolory żółty i fioletowy. Kontrast ciepły – zimny jest związany z podświadomym odczuwaniem temperatury barw. Skrajnym przykładem kontrastu ciepły – zimny jest połączenie ciepłego koloru pomarańczowego i zimnego niebieskiego. Kontrast aktywny – pasywny jest rezultatem skojarzeń emocji barw. Czerwony kolor to nadaktywność, zielony zaś to opanowanie i spokój.
Kontrast ilościowy dotyczy stosunków ilościowych użytych barw. Gdy w kompozycji występują np. kwiaty o barwie czerwonej i żółtej w równych ilościach, zawsze kwiaty żółte będą dominować. Aby osiągnąć właściwą harmonię, należy zastosować stosunek barwy czerwonej i żółtej 2:1. W wypadku innych barw stosunki te wynoszą: żółty i pomarańczowy 3:4, żółty i zielony 1:2, żółty i fioletowy 1:3, żółty i niebieski 3:8. Jeżeli połączymy kolory podstawowe i pochodne: żółty, pomarańczowy, czerwony, fioletowy, niebieski i zielony, to stosunek 3:4:6:9:8:6 zapewni idealny kontrast ilościowy.
Kontrast jakościowy uzyskuje się, łącząc barwy czyste i złamane, których charakter w dużej mierze zależy od faktury płatków kwiatów. Na przykład czerwień kwiatów o fakturze jedwabiu jest w odbiorze chłodna, błyszcząca, twarda i jasna. Z kolei czerwień kwiatów aksamitnych w dotyku jest pełniejsza, miękka, ciepła i głęboka. Czerwień kwiatów o fakturze rustykalnej juty jest matowa, sucha i krucha.
Piotr Salachna
kompozycje i zdjęcia: autor
Materiał pochodzi z czasopisma Nasz Dom i Ogród – Flora z numeru 4/2022.
Profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Założyciel i kierownik Podyplomowych Studiów Florystyka na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie, doktor z zakresu roślin ozdobnych, dyplomowany mistrz florystyki, międzynarodowy sędzia florystyki.
